Βαρύ γλυκό ή γλυκύ βραστό ελληνικό, espresso ristretto ή cappuccino, στιγμιαίο με γάλα ή παγωμένο φραπέ, όπως και να τον προτιμάτε ο καφές είναι αδιαμφισβήτητα μια αγαπημένη καθημερινή μας απόλαυση και ένα από τα δημοφιλέστερα ροφήματα στον κόσμο. Σήμερα, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα Καφέ, ελάτε να πιάσουμε το νήμα από την αρχή.
Μύθοι και ιστορία
Πολλοί μύθοι κυκλοφορούν γύρω από την ανακάλυψη του καφέ. Σύμφωνα με τον πιο διαδεδομένο, τον 9ο αιώνα μ.Χ. ένας βοσκός στην Αιθιοπία, ο Κάλντι, παρατήρησε πως τα ζώα του έγιναν πιο ζωηρά όταν έφαγαν από τους καρπούς ενός θάμνου. Ο Κάλντι πήγε τους καρπούς αυτούς σε ένα μοναστήρι που βρισκόταν κοντά του. Ο Ηγούμενος του μοναστηριού θεώρησε τους καρπούς έργο του διαβόλου και τους έριξε στη φωτιά. Όταν, όμως, οι καρποί άρχισαν να καίγονται, αναδύθηκε μια ξεχωριστή μυρωδιά. Οι μοναχοί σιγά – σιγά βρήκαν τον τρόπο να τους επεξεργαστούν και να φτιάχνουν ένα ρόφημα από αυτούς. Και φυσικά, πίστεψαν πως, τελικά, ο καρπός ήταν μάλλον δώρο Θεού, αφού τους βοηθούσε να μένουν ξύπνιοι για τις προσευχές τους…
Πέρα από το μύθο, η πρώτη καταγεγραμμένη παρουσία του καφέ εμφανίζεται σε ένα μοναστήρι των Σούφι στην Υεμένη τον 14ο αιώνα. Τον 15ο αιώνα ο καφές εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο, την Περσία, την Τουρκία και την αραβική χερσόνησο. Οι Άραβες ανακάλυψαν τη διαδικασία του καβουρδίσματος και ο καφές έγινε ένα δημοφιλές ρόφημα σε όλο τον ισλαμικό κόσμο. Έτσι δημιουργήθηκαν εκεί και τα πρώτα ας πούμε «καφενεία», αφού το αλκοόλ ήταν απαγορευμένο. Στην Ευρώπη, ο καφές έφτασε τον 16ο αιώνα από τους Βενετσιάνους, τα πρώτα καφενεία άνοιξαν στο Λονδίνο και στο Άμστερνταμ ενώ οι Ολλανδοί ήταν εκείνοι που άρχισαν το εμπόριο καφέ σε μεγάλη κλίμακα.
Οι ποικιλίες
Δύο είναι τα βασικά είδη του φυτού του καφέ, από τα οποία προέρχονται οι διάφορες ποικιλίες, ανάλογα με τον τόπο και τον τρόπο καλλιέργειάς τους: η Arabica και η Robusta. H Arabica φυτρώνει σε μεγάλα υψόμετρα και γενικά κάνει τον καλύτερο καφέ. Περιέχει λίγη καφεΐνη και διαθέτει ιδιαίτερα ραφιναρισμένη γεύση και έντονο άρωμα. Το 75% του καφέ που καλλιεργείται στον κόσμο είναι αυτής της ποικιλίας. Η Robusta είναι πιο ανθεκτική, ευδοκιμεί σε χαμηλότερα υψόμετρα και παράγει καφέ που έχει σχεδόν διπλάσια ποσότητα καφεΐνης από την Arabica και πιο ουδέτερη και σκληρή γεύση από αυτή.
Ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους, οι κόκκοι του καφέ έχουν ιδιαίτερα γευστικά χαρακτηριστικά. Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα στον κόσμο, ωστόσο περισσότερες από 40 χώρες εξάγουν κόκκους καφέ. Σε γενικές γραμμές, η παραγωγή του καφέ χωρίζεται σε τρεις περιοχές. Η Καραϊβική, η Κεντρική και η Νότιος Αμερική παράγουν καφέ με καλή ισορροπία και περισσότερο απαλή, εκλεπτυσμένη γεύση. Η Ανατολική Αφρική και η Αραβία παράγουν καφέδες με πιο τονισμένη οξύτητα και φρουτώδη γεύση. Όσο για τους καφέδες από τη Νοτιοανατολική Ασία, την Ινδία και τον Ειρηνικό, είναι πλούσιοι με σχετικά χαμηλή οξύτητα.
Ο πιο ακριβός αλλά και ο πιο παράξενος καφές στον κόσμο είναι ο Kopi Luwak της Ινδονησίας. Προέρχεται από τους κόκκους καφέ που έχει φάει, έχει χωνέψει και έχει αποβάλλει ένα είδος μοσχογαλής! Καθώς διατηρούν το σχήμα τους, μαζεύονται, ξεραίνονται στον ήλιο και καβουρδίζονται, δίνοντας έναν καφέ με εξαιρετικό άρωμα, που δεν πικρίζει.
Οι συνταγές
Ξέρατε ότι οι ποντοπόροι Ολλανδοί έπιναν τον τόσο μοντέρνο σήμερα Cold Brew Coffee ήδη από τις αρχές του 1600; Ότι ο διαχρονικός Cappuccino αντλεί το όνομά του από την ομοιότητά με την κάπα, ή κατά το ιταλικότερον, το cappucciο των Καπουκίνων μοναχών; Ή ότι ο Café au Lait, κάποτε καφές – έμβλημα της σνομπίστικης οικειοποίησης εισαγόμενων επιρροών από τους Γάλλους, είναι προϊόν της «δυσανεξίας» των εμπνευστών του προς τη γεύση του καφέ;
Εξερευνήστε τα παρακάτω link για να μάθετε την ιστορία και την τεχνική μερικών από τους εμβληματικότερους καφέδες της Ευρώπης, αλλά και για να εμπνευστείτε για συνταγές, γλυκά και cocktails, πάντα με την γεύση του καφέ στο προσκήνιο.
