Έρχονται γιορτές και πάλι θα ψωνίσουμε περισσότερα από όσα χρειαζόμαστε. Ένα μέρος θα πεταχτεί. Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα, με πολλαπλές συνέπειες. Μιλώντας με αριθμούς, 178 κιλά τροφίμων σπαταλούνται ανά κάτοικο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ετησίως. Στην αντίπερα όχθη, ο ένας στους οκτώ ανθρώπους στον κόσμο υποσιτίζεται. Ακόμα περισσότερο: οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον πλανήτη είναι τραγικές. Επιβάρυνση μέσω των οργανικών απορριμμάτων, με ένα 8% των αερίων θερμοκηπίου να οφείλεται στη σπατάλη τροφίμων, καθώς ένας τόνος οργανικών απορριμμάτων εκλύει έναν τόνο μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Ένα κιλό μοσχαρίσιου κρέατος (που πετάμε) έχει καταναλώσει 10000 λίτρα νερού και για ένα καρβέλι ψωμί έχουν καταναλωθεί 1000 λίτρα νερού. Σπατάλη τροφίμων ίσον σπατάλη φυσικών πόρων.
Κοντολογίς, καθημερινά πετιούνται εκατοντάδες τόνοι αχρησιμοποίητων τροφίμων, γεγονός που οφείλεται σε λανθασμένες πρακτικές (κατανάλωσης κλπ) ενώ παράλληλα, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού αντιμετωπίζει επισιτιστικό πρόβλημα. Τη σπατάλη αυτή θα τη συναντήσουμε στα τρόφιμα που δεν πουλήθηκαν στις λαϊκές αγορές, στην αγροτική παραγωγή που δεν διοχετεύτηκε για διάφορους λόγους, στον φούρνο ή το ζαχαροπλαστείο που δεν μπορεί να κρατήσει για την επόμενη το εμπόρευμά του, στον ψαρά, τον κρεοπώλη αλλά και στους μπουφέδες των διαφόρων events, που δεν καταναλώθηκαν. Το ζούμε προσωπικά ή στο κοντινό μας περιβάλλον, πολύ περισσότερο αυτές τις γιορτινές μέρες, που προσέχουμε λιγότερο πόσα αγοράζουμε.
H συνειδητοποίηση του προβλήματος μας αφορά όλους, κατ’ αρχάς προσωπικά: ο καθένας στην καθημερινότητά του μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί η σπατάλη. Κάποιοι άνθρωποι, όμως, πριν μερικά χρόνια αποφάσισαν να ενεργήσουν συλλογικά και με σύστημα, ώστε να βοηθήσουν αποτελεσματικά “να μην πηγαίνει καμμία μερίδα φαγητού χαμένη”. Μιλήσαμε με τον Αλέξανδρο Θεοδωρίδη, ιδρυτικό μέλος και διαχειριστή της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Μπορούμε, ο οποίος μας έδωσε ενδιαφέροντα στοιχεία για το πρόβλημα αλλά και τις δράσεις της ομάδας.
«Ξεκινήσαμε σώζοντας 12 τυρόπιτες από ένα αναψυκτήριο το 2011 και πλέον καθημερινά σώζουμε και προσφέρουμε φαγητό, που αντιστοιχεί σε παραπάνω από 25.000 μερίδες, ενώ ως σήμερα έχουμε προσφέρει συνολικά περισσότερες από 30 εκατομμύρια μερίδες φαγητουύ σε εκατοντάδες κοινωφελείς φορείς όλης της Ελλάδας… Η ιδιαιτερότητα της οργάνωσης είναι ότι δικτυώνει άμεσα όσους έχουν κάτι να δώσουν, με τις ανάλογες κοινωφελείς οργανώσεις κάθε φορά. Χαρτογραφούμε τις επισιτιστικές ανάγκες των κοινωφελών φορέων όλης της Ελλάδας. Εντοπίζουμε τους δωρητές και προσπαθούμε να το κάνουμε “εύκολο” ώστε να ανταποκριθούν, αναλαμβάνοντας τον συντονισμό της παραλαβής από την κοινωφελή οργάνωση.»
Το Μπορούμε στηρίζεται στην εθελοντική προσφορά και ενεργεί με βάση διάφορα προγράμματα:
- Στις συνεργαζόμενες λαϊκές αγορές, για τα φρούτα και λαχανικά, που μένουν αδιάθετα.
- Στο “χωράφι”, με στόχο την αξιοποίηση της περισσευούμενης αγροτικής παραγωγής υπέρ κοινωφελών φορέων της ίδιας περιοχής, με τη συμβολή εθελοντικών ομάδων, που συγκομίζουν αφιλοκερδώς τα προϊόντα.
- Στο σχολείο, με εκπαίδευση των παιδιών μέσα από βιωματικές δραστηριότητες προγραμμάτων, όπου τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μάθουν για το πρόβλημα της σπατάλης φαγητού, να διερευνήσουν και να γνωρίσουν τα αίτια και να μάθουν ποιες είναι οι πιθανές λύσεις.
- Στη γειτονιά, με την ενημέρωση όλων των δυνητικών δωρητών περισσευούμενου φαγητού μιας γειτονιάς (π.χ. φούρνος, μανάβικο, ζαχαροπλαστείο, μαγειρείο – ταβέρνα, κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο) σχετικά με το πόσο εύκολο είναι με τη βοήθεια του Μπορούμε να σώσουμε και να προσφέρουμε το φαγητό σε ανθρώπους με ανάγκη αντί να το πετάξουμε στα σκουπίδια.
Δωρητές και αποδέκτες
Οι βασικοί δωρητές τροφίμων είναι τα σουπερμάρκετ, οι φούρνοι, τα ζαχαροπλαστεία, αλλά και τα catering από τις διάφορες εκδηλώσεις. Τα τρόφιμα διοχετεύονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες κοινωφελών φορέων (αλλά όχι σε ιδιώτες):
- τα συσσίτια της Εκκλησίας που υπάρχουν σε κάθε γειτονιά
- τα κοινωνικά παντοπωλεία των Δήμων
- όλες οι άλλες οργανώσεις βοήθειας ευπαθών ομάδων (ξενώνες αστέγων, γηροκομεία, στέγες ανηλίκων κλπ)
Πώς βοηθάμε στην αντιμετώπιση της σπατάλης τροφίμων
Το Μπορούμε προτείνει τρόπους μείωσης της σπατάλης, που απευθύνονται στον καθένα μας. Φτάνει να έχουμε συνειδητοποιήσει το πρόβλημα.
-Ψωνίζουμε «με μέτρο»
-Χρησιμοποιούμε λίστες για τα ψώνια μας και αποφεύγουμε τις παρορμητικές αγορές.
-Επιλέγουμε τα «περίεργα»(κακόσχημα) φρούτα και λαχανικά, γιατί αυτά συχνά καταλήγουν στα σκουπίδια. Είναι το ίδιο νόστιμα και υγιεινά με αυτά που έχουν τέλεια εμφάνιση.
-Μαθαίνουμε πότε στ’ αλήθεια "χαλάει" ένα τρόφιμο. Τα περισσότερα τρόφιμα είναι ασφαλή ακόμα και μερικές ημέρες μετά την προτεινόμενη ημερομηνία κατανάλωσής τους.
-Τακτοποιούμε το ψυγείο μας. Οργανώνουμε σωστά τα τρόφιμα στο ψυγείο μας και καταναλώνουμε πρώτα αυτά που είναι να «χαλάσουν» σύντομα.
-Αξιοποιούμε την κατάψυξή μας. Μπορούμε να συντηρούμε φαγητό στην κατάψυξη και με αυτόν τον τρόπο, να το διατηρούμε ασφαλές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
-Ζητάμε μικρότερες μερίδες φαγητού στο εστιατόριο μπορούμε να ρωτήσουμε εάν υπάρχει δυνατότητα να μας δώσουν μικρότερη μερίδα από την κανονική. Όταν προκύπτει περίπτωση, προσπαθούμε να τοποθετούμε μικρότερες μερίδες φαγητού στο πιάτο μας και εφόσον θέλουμε να παίρνουμε συμπλήρωμα.
-Παίρνουμε μαζί μας το περισσευούμενο φαγητό όταν τρώμε έξω.
-Φτιάχνουμε λίπασμα για τα φυτά μας χρησιμοποιόντας τα υπολείμματα τροφών.
-Δωρίζουμε το περισσευούμενο φαγητό. Τρόφιμα που είναι σε άριστη κατάσταση και δεν τα έχουμε αγγίξει, μπορούμε να τα δωρίσουμε σε ιδρύματα, συσσίτια και κοινωνικές υπηρεσίες της περιοχής μας, αφού συμβουλευτούμε τον χάρτη του www.boroume.gr. Μπορούμε επίσης να επικοινωνήσουμε με το Μπορούμε εφόσον χρειαζόμαστε βοήθεια να κάνουμε τη δωρεά των τροφίμων μας.
